Gewichten en maten

Bedreigingsstatus

Beschrijving van het dier

De kuifeend (Aythya fuligula) is een middelgrote duikende watervogel die behoort tot de familie van de Anatidae, waartoe ook de eenden, ganzen en zwanen gerekend worden. Met zijn opvallende uiterlijk en gedrag is de kuifeend een interessante verschijning in waterrijke gebieden door heel Europa, inclusief Nederland, maar ook in Azië en Noord-Afrika. De kuifeend is vooral te vinden in zoetwatergebieden zoals meren, vijvers en rivieren, maar ook in brakwatergebieden. Ze geven de voorkeur aan wateren met een rijke vegetatie onder water, waar ze hun voedsel kunnen vinden.

Het meest opvallende kenmerk van de kuifeend is de kuif op het hoofd, die vooral bij het mannetje in het broedseizoen goed te zien is. Het mannetje heeft een opvallend zwarte kop met een paarse glans, een zwarte borst en rug, en witte flanken. De kuif kan opgezet worden, wat het dier een bijzonder voorkomen geeft. Het vrouwtje is overwegend bruin van kleur, met een minder opvallende kuif, en is daardoor wat lastiger te onderscheiden van sommige andere eendensoorten.

De kuifeend voedt zich voornamelijk met waterinsecten, schaaldieren, kleine visjes en plantaardig materiaal, dat ze duikend bemachtigen. Ze kunnen tot wel een minuut onder water blijven op zoek naar voedsel. De duiktechniek en de manier waarop ze hun voedsel zoeken, maakt ze tot behendige zwemmers.

In het broedseizoen, dat loopt van april tot juni, bouwen kuifeenden hun nesten dicht bij het water, vaak verscholen in de vegetatie om roofdieren te ontlopen. Het vrouwtje legt meestal tussen de 8 en 10 eieren, die ze zelf uitbroedt. Het mannetje blijft in de buurt, maar neemt geen deel aan het broeden. Na het uitkomen zijn de jongen vrijwel direct in staat om te zwemmen en duiken, maar blijven nog enkele weken onder de hoede van de moeder.

De kuifeend is een trekvogel; veel kuifeenden die in noordelijke regio's broeden, trekken in de winter naar het zuiden om in mildere klimaten te overwinteren. Dit trekgedrag hangt samen met het dichtvriezen van hun broedwateren, waardoor de toegang tot voedsel beperkt wordt.

Ondanks dat de kuifeend op sommige plaatsen te maken heeft met habitatverlies en vervuiling van watergebieden, wordt de soort wereldwijd nog steeds als 'niet bedreigd' beschouwd op de Rode Lijst van de IUCN. Dit komt mede door het brede verspreidingsgebied en de aanpassingsvermogen van de kuifeend aan verschillende leefomgevingen. Behoud en bescherming van geschikte watergebieden zijn echter cruciaal om deze bijzondere vogelsoort ook in de toekomst te kunnen blijven bewonderen.