Gewichten en maten

Bedreigingsstatus

Beschrijving van het dier

De Geelgerande watertor (Dytiscus marginalis) is een fascinerende soort binnen de familie van de waterroofkevers (Dytiscidae) en een van de meest voorkomende en opvallende vertegenwoordigers van deze groep in Europa, waaronder Nederland. Dit indrukwekkende insect heeft een aantal unieke kenmerken en een interessante levenscyclus die het tot een boeiend onderwerp van studie maken.
Uiterlijk: De Geelgerande watertor is gemakkelijk te herkennen aan zijn robuuste lichaam, dat kan variëren van 27 tot 35 millimeter in lengte, waarmee hij een van de grootste waterkevers in Nederland is. De naam 'geelgerande' komt van de opvallende gele rand die langs de zijkanten van het halsschild en de dekschilden loopt. Deze gele rand steekt sterk af tegen de overwegend donkergroene tot bijna zwarte kleur van de rest van het lichaam. De onderzijde van het lichaam is lichter van kleur, variërend van geelbruin tot groenachtig. De poten zijn lang en krachtig, met name de achterste poten die zijn aangepast voor het zwemmen, voorzien van zwemvliezen en een sterk gespierde basis.
Leefwijze: De Geelgerande watertor is een uitstekende zwemmer, dankzij zijn speciaal aangepaste achterpoten, en brengt het grootste deel van zijn leven onder water door in stilstaande of langzaam stromende zoetwaterhabitats zoals vijvers, meren, sloten en traag stromende rivieren. De watertor is een roofdier dat jaagt op diverse waterdieren, waaronder vissen, kikkerlarven en andere waterinsecten. Dankzij zijn sterke kaken kan hij zelfs door de huid van vissen bijten.
Voortplanting en ontwikkeling: De voortplanting vindt plaats in het water, waarbij het vrouwtje eitjes legt op planten die onder water staan. Na het uitkomen voeden de larven, die bekend staan als 'waterschorpioenen' vanwege hun felle gedrag en lange, dunne lichaam, zich met een soortgelijk dieet als de volwassen dieren. De ontwikkeling van larve tot volwassen watertor omvat meerdere stadia en kan enkele maanden duren, waarbij de larven meerdere keren vervellen voordat ze zich verpoppen. De verpopping vindt plaats in een cocon in de modder of onder stenen langs de waterkant.
Ademhaling: Een opmerkelijk kenmerk van de Geelgerande watertor is zijn manier van ademhalen. Het insect haalt adem door lucht op te slaan onder zijn dekschilden, waar het in contact staat met speciale structuren die fungeren als kieuwen. Om zijn luchtvoorraad aan te vullen, komt de watertor regelmatig naar het wateroppervlak, waar hij zijn achterlijf boven water steekt om verse lucht op te nemen en koolstofdioxide af te geven.
Bescherming en status: Hoewel de Geelgerande watertor in grote delen van zijn verspreidingsgebied nog algemeen voorkomt, wordt zijn populatie bedreigd door watervervuiling en het verlies van geschikte leefgebieden door menselijke activiteiten. Bescherming van zijn natuurlijke habitat is essentieel voor het behoud van deze soort.
De Geelgerande watertor is dus niet alleen een boeiend voorbeeld van de biodiversiteit in zoetwaterecosystemen maar speelt ook een belangrijke rol in het ecologisch evenwicht als roofdier. Zijn aanwezigheid in een waterlichaam kan ook duiden op een goede waterkwaliteit, wat hem tot een belangrijke indicatorsoort maakt voor de gezondheid van aquatische ecosystemen.