Gewichten en maten

Bedreigingsstatus

Beschrijving van het dier

De Gaviaal (Gavialis gangeticus), ook bekend als de Gangesgaviaal, is een fascinerende en unieke krokodilachtige die voornamelijk in de zoetwater riviersystemen van het Indiase subcontinent voorkomt, met name in delen van Noord-India, Nepal en Bangladesh. Deze soort onderscheidt zich van andere krokodillen door zijn zeer gespecialiseerde fysieke kenmerken en levenswijze, die hem perfect aanpassen aan een leven in rivieren.

Een van de meest opvallende kenmerken van de gaviaal is zijn extreem lange, smalle snuit, die bijna de helft van de totale lichaamslengte kan uitmaken. Deze snuit staat vol met tal van scherpe, naaldachtige tanden. Deze unieke aanpassing stelt de gaviaal in staat om zich te specialiseren in het vangen van vis, zijn voornaamste prooi. Het vermogen om snel en met minimale waterverstoring toe te slaan, maakt hem tot een efficiënte roofdier in zijn aquatische habitat.

Gavialen kunnen aanzienlijk groot worden, met mannetjes die gemiddeld tussen de 3 en 5 meter lang worden, hoewel er meldingen zijn van individuen die tot 6 meter of langer reiken. Vrouwtjes blijven iets kleiner. Een ander uniek kenmerk van de mannelijke gaviaal is de zogenaamde 'ghara' op de punt van de snuit, een potvormige uitgroei die gebruikt wordt om geluiden te maken en feromonen te verspreiden tijdens de paartijd. Deze kenmerkende neusknobbel dient als een visueel en akoestisch signaal naar potentiële partners.

De huid van de gaviaal is overwegend licht olijfgroen, met donkerdere markeringen op het lichaam en de staart, wat helpt bij camouflage in de modderige rivieromgevingen waar hij woont. Zijn lange, krachtige staart, die afgeplat is aan de zijkanten, maakt hem tot een uitstekende zwemmer, vooral in snelstromend water.

De levenscyclus van de gaviaal is nauw verbonden met de rivier waarin hij leeft. De voortplantingstijd valt samen met het droge seizoen, wanneer de vrouwtjes nesten maken op zandbanken langs de rivier. Ze leggen tussen de 20 en 95 eieren, die ze vervolgens bedekken met vegetatie en zand om ze warm te houden. Na ongeveer 70 dagen komen de jongen uit, die dan al snel het water in trekken onder het waakzame oog van hun moeder.

Helaas staat de Gaviaal op de Rode Lijst van de IUCN als 'Kritiek Bedreigd'. De populatie heeft drastisch afgenomen door habitatverlies, vervuiling, en verstoring door menselijke activiteiten zoals visserij. Inspanningen voor behoud omvatten fokprogramma's in gevangenschap, herintroductieprojecten en de bescherming van hun natuurlijke habitats.

In samenvatting, de Gaviaal is een buitengewoon lid van de krokodillenfamilie met een reeks opmerkelijke aanpassingen die hem tot een gespecialiseerde viseter maken. Zijn opmerkelijke verschijning en de ecologische rol die hij speelt in rivierecosystemen onderstrepen het belang van behoudsinspanningen om deze unieke soort te beschermen.