Gewichten en maten

Bedreigingsstatus

Beschrijving van het dier

De brughagedis, wetenschappelijk bekend als Sphenodon punctatus, is een fascinerend dier dat een unieke plaats inneemt in de evolutie van reptielen. Dit bijzondere dier, dat ook wel tuatara wordt genoemd, behoort tot de orde van de Rhynchocephalia, een groep die verder uitgestorven is, waardoor de brughagedis een levend fossiel wordt genoemd. De soort is endemisch in Nieuw-Zeeland, wat betekent dat hij nergens anders ter wereld in het wild voorkomt.
De brughagedis kan een lengte bereiken van ongeveer 50 centimeter, inclusief de staart, en weegt tot 1 kilogram. Zijn uiterlijk lijkt enigszins op dat van een hagedis, maar bij nadere beschouwing zijn er duidelijke verschillen. De huid is ruw met schubben die meer doen denken aan die van een vis dan aan die van een typische hagedis. De kleur varieert van olijfgroen tot bruin, wat helpt bij camouflage in zijn natuurlijke habitat.
Een van de meest opmerkelijke kenmerken van de brughagedis is zijn trage metabolisme. Dit reptiel kan zeer oud worden, met sommige individuen die meer dan 100 jaar leven. Deze lange levensduur, gecombineerd met een langzame voortplantingscyclus, maakt de brughagedis bijzonder kwetsbaar voor veranderingen in zijn omgeving en predatie door geïntroduceerde soorten.
De brughagedis is voornamelijk nachtactief en voedt zich met een breed scala aan prooien, waaronder insecten, spinnen, kleinere reptielen en vogeleieren. Zijn jachttechniek is geduldig en berekenend, waarbij hij zijn prooi besluipt voordat hij met een snelle beweging toeslaat.
Een uniek aspect van de voortplanting van de brughagedis is zijn lange incubatietijd. Eieren kunnen tot 15 maanden nodig hebben om uit te komen, afhankelijk van de temperatuur van de omgeving. Dit is een van de langste incubatieperioden van enig reptiel.
De brughagedis heeft een derde oog, ook wel het pariëtale oog genoemd, bovenop zijn kop. Dit 'oog' is niet in staat om duidelijke beelden te vormen, maar het is gevoelig voor licht en speelt een rol in het reguleren van de circadiane ritmes en mogelijk ook in de temperatuurregulatie van het dier.
Ondanks zijn prehistorische uiterlijk en levenswijze, staat de brughagedis onder druk. Habitatverlies, predatie door geïntroduceerde soorten zoals ratten en katten, en klimaatverandering bedreigen zijn voortbestaan. Nieuw-Zeeland heeft maatregelen genomen om deze unieke soort te beschermen, waaronder fokprogramma's in gevangenschap en het herstellen van zijn natuurlijke habitat. De brughagedis is niet alleen een belangrijk onderdeel van Nieuw-Zeelands natuurlijke erfgoed, maar ook een cruciale schakel in ons begrip van de evolutionaire geschiedenis van reptielen.