Bedreigingsstatus

Beschrijving van het dier

De Guineaworm, wetenschappelijk bekend als Dracunculus medinensis, is een parasitaire rondworm die een van de meest opzienbarende en historisch significante parasitaire infecties bij mensen veroorzaakt, bekend als dracunculiasis of Guineawormziekte. Deze ziekte is uniek in zijn overdrachts- en ontwikkelingscyclus en heeft door de eeuwen heen vele delen van Afrika, Azië en het Midden-Oosten geteisterd, maar door intensieve uitroeiingsinspanningen is het nu bijna volledig beperkt tot enkele landen in sub-Sahara Afrika.

De levenscyclus van de Guineaworm begint wanneer mensen water drinken dat besmet is met kleine waterdiertjes, genaamd watervlooien, die de larven van de Guineaworm bevatten. Eenmaal in het menselijk lichaam, sterven de watervlooien en komen de larven vrij. Deze larven dringen vervolgens de maag- en darmwand binnen, waar ze volwassen worden en zich voortplanten. De mannelijke worm sterft na de bevruchting en de vrouwelijke worm, die tot een meter lang kan worden, migreert langzaam door het lichaam naar de huidoppervlakte.

Na ongeveer een jaar onder de huid te hebben geleefd, veroorzaakt de volwassen vrouwelijke worm de vorming van een pijnlijke zweer, meestal op de onderbenen, van waaruit ze haar larven probeert vrij te geven in water, als de geïnfecteerde persoon in contact komt met een waterbron. Dit contact met water stimuleert de worm om een deel van haar lichaam uit te steken en duizenden larven vrij te geven, waarmee de cyclus opnieuw begint.

De Guineawormziekte is bijzonder verwoestend vanwege de pijn en invaliditeit die het veroorzaakt, waardoor geïnfecteerde personen vaak niet in staat zijn om te werken of naar school te gaan, wat economische en educatieve achterstanden in getroffen gemeenschappen vergroot. Bovendien is er geen vaccin of medicatie om dracunculiasis te behandelen; de enige 'behandeling' is het langzaam en voorzichtig verwijderen van de worm uit het lichaam over een periode van weken of zelfs maanden, vaak door de worm om een stokje te wikkelen terwijl deze uit de wond komt.

Door een combinatie van strategieën, waaronder het filteren van drinkwater om watervlooien te verwijderen, het behandelen van waterbronnen met larviciden, het bieden van toegang tot schoon drinkwater en intensieve educatieve campagnes, zijn de gevallen van Guineawormziekte sinds de jaren tachtig met meer dan 99% gedaald. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en partners streven ernaar om dracunculiasis volledig uit te roeien, wat het de eerste parasitaire ziekte zou maken die door gerichte volksgezondheidsinspanningen is uitgeroeid.